Arnold de Groot heeft voor NRC Handelsblad een visuele weergave gemaakt van argumenten over verplichte vaccinatie. Er valt natuurlijk nog veel meer over te zeggen (daar schrijven we een boek over) maar dit zijn wel centrale bijdragen in het debat.
Dit is een mooie gelegenheid om argumentaties, vooronderstellingen nader te bekijken. Laten we een rondje langs de velden maken (met als gevaar dat we de context waarin het argument geformuleerd werd, negeren).
Rosanne Hertzberger wijst op de integriteit van het lichaam: “We accepteren dat de staat best ver mag gaan in het beperken van je vrijheden. (…) Maar je lichaam, daar komen ze niet vaak in de buurt. Met een vaccinatieplicht dringt de staat letterlijk door tot onder je huid, tot in je lymfeknopen. Ik vind dat je dat mag weigeren”.
Heel beeldend en overtuigend geformuleerd (“tot in je lymfeknopen”). Mensen hebben zeggingskracht over hun eigen lichaam en die is bijna altijd doorslaggevend. Maar het kind is nog niet in staat om over het eigen lichaam te regeren, en het is niet vanzelfsprekend dat het recht van ouders om te bepalen wat er met hun kind gebeurt net zo onoverwinnelijk is.
Voor het argument van het Reformatorisch Dagblad geldt eigenlijk hetzelfde. Als je de teruglopende vaccinatiegraad wil verhogen, moet voorop staan „dat ouders de vrijheid van geweten hebben om het goede voor hun kinderen te kiezen. Daar past een vorm van vaccinatiedwang niet bij. Het gezin is een staatsvrije ruimte. Daar regeren de ouders, niet de staat.” Gewetensvrijheid is zeker zo fundamenteel als de integriteit van het lichaam. En terecht veronderstelt het RD dat gewetensvrijheid impliceert dat je je kind moet kunnen opvoeden volgens eigen inzicht wat goed voor het kind is. Maar Grondrechten kunnen en moeten soms ook beperkt worden. Natuurlijk kan en moet de staat ingrijpen als de visie van een ouder niet strookt met de meest basale belangen van het kind.
Volgens Paul Steijnen in Trouw vallen te vaak termen als ‘front’ en ‘vaccinatieweigeraars’. „Ouders die er bewust en gemotiveerd voor kiezen hun kinderen niet te laten vaccineren, worden sluipenderwijs steeds meer als criminelen neergezet.” Dit is geen argument of normatieve stellingname over een vaccinatieplicht. Ja, het debat is flink gepolariseerd en verhard. Afzien van vaccinatie is natuurlijk niet crimineel. Het debat gaat echter wel wat wij minimaal van elkaar kunnen verwachten. Kiezen voor of tegen vaccinatie is geen privékwestie, het gaat om bescherming van de gezondheid van je kind en van vele andere mensen. Een heldere discussie is op zijn plaats. Omdat keuzen maken voor wat je het beste vind voor je eigen kind, best intiem is, is het directe debat behoorlijk confronterend. Om die reden is het wenselijk dat de discussie vooral in de politiek gevoerd en beslecht wordt, en niet bijvoorbeeld op het schoolplein of kinderdagverblijf.
Gjalt Jellesma, voorzitter BOinK, stelt in het AD: “Ouders die een niet-ingeënt kind aanmelden, brengen andere kinderen in gevaar. (…) Niet-inenten is een keuze, maar dan moeten ouders ook een keuze hebben om kinderdagverblijven met niet-ingeënte kinderen te mijden.” Dit is een beetje kort door de bocht, of beter, er wordt iets niet vermeld. Een principieel niet-gevaccineerd kind kan mogelijk andere kinderen besmetten, maar dat kan evenzeer gebeuren via kinderen die hun eerste (mazelen) vaccinatie nog moeten krijgen. Jellesma wil dat ouders kunnen kiezen voor een veilige omgeving voor hun kind, maar zolang de algemene vaccinatiegraad laag is, houdt iedere kinderopvang een risico op een uitbraak. Het voorstel biedt dus maar schijnveiligheid, en van een keuze voor een veilige omgeving is geen sprake.
En daarom: “Beter dan het [D66] plan waarin kinderdagverblijven niet-gevaccineerde kinderen mogen weigeren is het om „vaccinatie verplicht te stellen voor alle kinderdagverblijven. Ouders houden de vrijheid hun kind niet te laten inenten, maar de ervaringen in andere landen wijzen uit dat de vaccinatiegraad in zo’n geval omhooggaat.” Peter Giesen stelt dit in een commentaar in De Volkskrant, en het is precies wat wij, in ons voorstel beargumenteren. Het probleem is uiteindelijk de te lage vaccinatiegraad. Wat nodig is, is een maatregel die daar wat aan kan doen.